Jakie postawy wobec kresu ziemskiej egzystencji przejawiali Polacy w dobie zaborów? Ostatnia droga, śmierć, żałoba są tematami szczególnie mocno wybrzmiewającymi w okresie niewoli narodowej Śmierć bohaterów na polu walki o wolną ojczyznę, śmierć jako kara za udział w ruchach narodowych, śmierć z dala od ojczyzny – na emigracji czy zesłaniu, żałoba w wymiarze indywidualnym i zbiorowym, żałoba narodowa to kwestie, do których współcześni odwoływali się często i które odcisnęły piętno na postrzeganiu całej epoki Pomimo „zagęszczenia” wiedzy o śmierci patetycznej, niesprawiedliwej, będącej wyrazem poświęcenia wobec wyższych ideałów, problematyka umierania w wymiarze prywatnym pozostaje nadal zagadnieniem słabo poznanym W prezentowanym tomie podjęto więc naukową refleksję nad: obrazem kresu życia, przeżywaniem agonii, śmierci i żałoby przez przedstawicieli różnych warstw społecznych; miejscem wyznaczanym śmierci w życiu prywatnym; rytualnym odprowadzaniem umierających i formami pochówku; emocjami związanymi ze śmiercią; relacjami pomiędzy żywymi a zmarłymi W dyskusji nad indywidualnymi i zbiorowymi formami doświadczania śmierci w XIX wieku wzięli udział przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych: historycy, historycy sztuki, literaturoznawcy, historycy kultury, antropolodzy historii, muzealnicy.
Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak, Prywatność w majestacie śmierci… Refleksje wstępne 7
OD ŚMIERCI DO LEGENDY
Jolanta Załęczny, Lipsk, Warszawa, Kraków. Trzy pogrzeby księcia Józefa Poniatowskiego 23
Iwona Janicka, Śmierć wielkiego księcia Konstantego Pawłowicza podczas epidemii cholery w Witebsku w 1831 roku 43
Paweł Glugla, „Cześć mu po wieki!” Doniesienia o zgonie i pogrzebie mistrza i patrioty Jana Matejki (1838–1893) 61
Marta Kłak-Ambrożkiewicz, Pożegnanie Monarchy, pomnik dla Monarchy. Jan Matejko (1838–1893) 81
RYTUAŁY
Tadeusz Stegner, Zwyczaje pogrzebowe ewangelików warszawskich w XIX wieku 93
Bartłomiej Gapiński, „Starość w grób zamyka”. O transgresyjnym odbiorze starości w kulturze chłopskiej 109
Kinga Raińska, Tam, gdzie majestat śmierci panuje… Rzecz o XIX-wiecznych obrzędach funeralnych 123
Emilian Prałat, Mortuus est… w i po wielkopolsku 147
Urszula Król, „Czarne kwiaty”. O pamiątkach florystycznych związanych ze śmiercią Fryderyka Chopina ze zbiorów Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie 163
Igor Borkowski, Nad tekstami funeralnymi Hipolita Pikalskiego OP (1827–1887) 175
KOBIETA I ŚMIERĆ
Aleksandra Staniszewska, „Omylna piękność i marna jest próżność. Niewiasta bojąca się Boga będzie chwalona”. Uroczystości pogrzebowe Teresy i Pauliny z Potockich Wielopolskich 193
Adrianna Czekalska, „Za karawan wprost na cmentarz…” – organizacja i koszty ziemiańskiego pogrzebu na przykładzie ostatniej drogi Tekli z Walewskich hrabiny Walewskiej 207
Ewa Nowak, „Zgon tej zacnej Polki należy do strat najboleśniejszych, które nam opłakiwać na wygnaniu przyszło”. O upamiętnieniu zmarłych Polek w czasach Wielkiej Emigracji 225
Maria Chojnacka, Testament generałowej Sowińskiej. Edycja i analiza źródła 239
ŚMIERĆ (Z) BLISKA
Małgorzata Karpińska, „…abym na ostatnim obchodzie za zwłokami śmiertelnymi ukochanego ojca szedł, aby gdyby się był obejrzał, zobaczył, że ja przy nim jestem”. Śmierć księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego w oczach syna Adama Jerzego 261
Maria Korybut-Marciniak, O śmierci intymnie. Umieranie, żałoba, pamięć o zmarłych w memuarach i korespondencji rodziny Dolińskich / Łazarowiczów 273
PUBLICZNA PERSPEKTYWA UMIERANIA
Radosław Kubus, Działalność na rzecz pożytku i dobra publicznego czy upadek obyczajów? Ostatnie przypadki publicznych kar śmierci w Prusach w I połowie XIX wieku 293
Przemysław Rozental, Samobójstwo w perspektywie społeczno-prawnej w I połowie XIX wieku na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego 309
Roman Jurkowski, Księża „rytualiści” i pogrzeby ziemiańskie w guberni mińskiej w II połowie XIX wieku Komunikat 327
Marta Milewska, Żniwo chorób epidemicznych w guberni płockiej w latach 1864–1914 339
Wojciech Gruchała, Śmierć i krótka żałoba, czyli rzeczywisty koniec Młodej Polski 357
Nikt jeszcze nie napisał recenzji do tego produktu. Bądź pierwszy i napisz recenzję.
Tylko zarejestrowani klienci mogą pisać recenzje do produktów. Jeżeli posiadasz konto w naszym sklepie zaloguj się na nie, jeżeli nie załóż bezpłatne konto i napisz recenzję.