Andropauza czy kryzys wieku średniego

Wstęp 9

I. Andropauza – efekt zmian w drugiej połowie życia 11
1. Uwarunkowania andropauzy 14
1.1. Hipogonadyzm pierwotny i wtórny 15
1.2. Testosteron i inne hormony a andropauza 16
2. Objawy andropauzalne 19
2.1. Niedobór testosteronu 19
2.2. Objawy hipogonadyzmu i ich klasyfikacje 20
3. Stany chorobowe związane z niedoborem testosteronu 24
4. Andropauza a zdolność do prokreacji 26
4.1. Andropauza a aktywność seksualna 27
4.2. Andropauza a możliwości zapładniające nasienia 29

II. Andropauza a menopauza 31
1. Menopauza – uwarunkowania i skutki 31
1.1. Terminologia i wiek wystąpienia menopauzy 31
1.2. Hormonalne uwarunkowania menopauzy 32
1.3. Objawy związane z menopauzą 34
1.4. Psychologiczne koncepcje menopauzy 34
1.5. Menopauza a funkcjonowanie seksualne 35
2. Skutki zmian hormonalnych u mężczyzn i kobiet – podobieństwa i różnice 36

III. Jakość życia 41
1. Interdyscyplinarne ujęcie jakości życia 41
2. Uwarunkowania jakości życia 45
2.1. Czynniki genetyczne 45
2.2. Indywidualne właściwości człowieka i wiek 46
2.3. Warunki życia 46
2.4. Intencjonalne działania i role społeczne 47
3. Jakość życia w okresie andropauzalnym i menopauzalnym – wybrane korelaty 50
3.1. Percepcja i ocena andropauzy i menopauzy 50
3.1.1. Percepcja i ocena andropauzy 50
3.1.2. Percepcja i ocena menopauzy 52
4. Kryzys połowy życia i lęk 55
4.1. Poczucie własnej atrakcyjności i samoocena 58
4.1.1. Obraz własnego ciała i atrakcyjność fizyczna 58
4.1.2. Seksualność i atrakcyjność seksualna 61
4.2. Relacje w związku trwałym 66

IV. Zdrowie i jakość życia mężczyzn 50+. Badania własne 69
1. Cel badań, pytania i hipotezy badawcze 71
2. Charakterystyka grupy badanej i procedura 74
3. Operacjonalizacja zmiennych 77
4. Metody analizy statystycznej 84
5. Andropauza a menopauza – podobieństwa czy różnice 84
5.1. Objawy andropauzalne i menopauzalne u badanych mężczyzn i kobiet 85
5.2. Czynniki ryzyka objawów andropauzalnych i menopauzalnych 91
5.2.1. Cechy indywidualne a objawy zmian hormonalnych 91
5.2.1.1. Wiek a objawy andropauzalne i menopauzalne 91
5.2.1.2. Masa ciała a objawy andropauzalne i menopauzalne 93
5.2.1.3. Choroby przewlekłe a objawy andropauzalne i menopauzalne 95
5.2.2. Styl życia a ryzyko objawów zmian hormonalnych 98
5.2.2.1. Odżywianie się a objawy andropauzalne i menopauzalne 98
5.2.2.2. Palenie tytoniu a objawy andropauzalne i menopauzalne 102
5.2.2.3. Aktywność fizyczna a objawy andropauzalne i menopauzalne 107
5.2.3. Psychospołeczne czynniki ryzyka objawów zmian hormonalnych 111
5.2.3.1. Obecność i zaangażowanie w rolach a objawy andropauzalne i menopauzalne 111
5.2.3.2. Bliski związek emocjonalny i jego staż a objawy andropauzalne i menopauzalne 115
5.2.3.3. Zmiany psychosomatyczne u partnera a objawy andropauzalne i menopauzalne 119
5.2.3.4. Własna postawa wobec andropauzy i menopauzy 123
5.3. Czynniki ryzyka objawów andro- i menopauzalnych – analiza porównawcza 126
6. Charakterystyka psychologiczna mężczyzn 50+ 132
6.1. Lęk jako stan i lęk jako cecha u mężczyzn 50+ 132
6.2. Poczucie własnej atrakcyjności u mężczyzn 50+ 134
6.3. Jakość bliskiego związku u mężczyzn 50+ 136
6.4. Lęk, poczucie atrakcyjności i jakość związku z partnerką a objawy andropauzalne 138
6.4.1. Lęk a objawy andropauzalne 138
6.4.2. Poczucie własnej atrakcyjności a objawy andropauzalne 140
6.4.3. Jakość związku z partnerką a objawy andropauzalne 144
7. Jakość życia mężczyzn 50+ 147
7.1. Jakość życia mężczyzn w perspektywie wybranych charakterystyk psychologicznych, czynników ryzyka objawów oraz zmian właściwych dla andropauzy 149
8. Podsumowanie i dyskusja wyników badań 158
8.1. Występowanie i nasilenie objawów zmian hormonalnych i ich czynniki ryzyka 158
8.2. Kryzys wieku średniego – zmiany hormonalne i funkcjonowanie psychologiczne mężczyzn 50+ 170
8.3. Jakość życia mężczyzn 50+ w perspektywie doświadczanych zmian 176

Zakończenie 179
Bibliografia 183
Wyjaśnienia terminów przyjętych w pracy 199